Valeriano
Valeriana officinalis subsp. officinalis
Caprifoliaceae Valerianaceae
Nom en français : Valériane officinale.
Descripcioun :La valeriano es uno grando planto (1 à 2 m) que trachis dins li relarg mountagnous. Se recounèis à si fueio coumpausado (la souleto espèci coume acò) ; li d'en bas an de 11 à 21 fuioun en formo de lanço e un pau denta. Se destrìo de Valeriana officinalis subsp. sambucifolia pèr lou noumbre de fueioun e la loungour de la corollo qu'èi mai courto (< 5mm).
Usanço :La planto èi couneigudo despièi li Grè pèr èstre proun vertuouso majamen contro li proublèmo de som, d'ànci, de reboulimen, pèr apasima li nèrvi e autre. Ei subretout la racino que s'utiliso (en tisano).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 250 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Valeriana
Famiho : Caprifoliaceae
Famiho classico : Valerianaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Prado umido
- Champ
- Roubino
- Ribiero
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Valeriana officinalis subsp. officinalis L., 1753
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753